Beter bouwen met LEGO

LEGO, wie is er niet mee opgegroeid? In de donkere wintermaanden zoeken veel kinderen weer de zolder op om de meest fantastische bouwwerken te maken. Voor de meeste mensen in de bouwsector is hun carrière ooit begonnen met het realiseren van een LEGO-project. Toch hebben bouwers de belangrijkste lessen van LEGO niet meegenomen in hun werk. Hennes de Ridder, hoogleraar aan de TU Delft, beschrijft in ‘De LEGOlisering van de bouw‘ wat er allemaal mis is met de huidige bouwsector en hoe het beter kan door LEGO als uitgangspunt te nemen.

Het kenmerk van een LEGO-bouwwerk is dat het bestaat uit losse onderdelen die op afstand (in Denemarken) worden geproduceerd en op locatie (de woonkamer) in elkaar kunnen worden gezet. Een LEGO-bouwwerk is eenvoudig te demonteren en kan snel op een andere plek weer opgebouwd worden. Het bijzondere van LEGO is dat het ontwerp van het bouwwerk weliswaar door de producent is bedacht, maar dat hierin eindeloos gevarieerd kan worden zonder dat de structuur van de losse onderdelen verandert.  De slogan is treffend: “Je verbeelding is de enige beperking”.

De bouwsector werkt heel anders. De bouw is elk jaar verantwoordelijk voor het realiseren van miljoenen bouwprojecten, die stuk voor stuk uniek zijn. Bouwwerken worden op een kantoor ontworpen, vervolgens worden de verschillende materialen op de bouwplaats aan elkaar geplakt met behulp van veel betonmortel, specie en cement. Zodra de levensduur van het bouwwerk ten einde is kan het bouwwerk alleen met veel geweld uit elkaar worden gehaald, waarna het restmateriaal enkel laagwaardig kan worden hergebruikt: Beton wordt betonpuin, asfalt menggranulaat en hout wordt verwerkt tot snippers. Door deze downcycling is de bouwsector de grootste verbruiker van materiaal èn grootste afvalproducent van alle sectoren.

Toch kan het ook anders, zoals bij de IFD-bouwwijze. IFD staat voor Industrieel, Flexibel en Demontabel Bouwen. Deze manier van bouwen is een geïntegreerde benadering van ontwerpen en bouwen, waarbij tijdens het ontwerpen al goed nagedacht wordt over hoe het ontworpen onderdeel daadwerkelijk gemaakt gaat worden. Daarbij wordt rekening gehouden met mogelijke veranderingen aan de gebouwen, door ze zoveel mogelijk samen te stellen uit industrieel vervaardigde en te demonteren bouwcomponenten. Flexibele gebouwen of woningen kunnen relatief eenvoudig aangepast worden wanneer eisen veranderen. Zodoende sluiten ze beter aan op de wensen van gebruikers en bewoners, waardoor de levensduur van het gebouw als geheel verlengd wordt. Met de industriële productie kan door de strenge kwaliteitsbewaking en geconditioneerde omstandigheden en hoge kwaliteit en een laag energieverbruik bereikt worden.

Wat zijn de beste voorbeelden van dit soort innovatieve concepten?

1. De ClickBrick

Deze baksteen komt het dichtste bij de traditionele LEGO-bouwstenen. De bakstenen kunnen gestapeld worden zonder cement te gebruiken. De ClickBrick van Daas wordt simpelweg gestapeld en met een rubberhamer vastgezet, waarbij roestvrijstalen clips zorgen voor de verbinding tussen de bakstenen. Het voordeel van dit droogstapelsysteem ten opzichte van gemetselde of verlijmde gevelbekleding isdat de bakstenen in zijn geheel hergebruikt kunnen worden. Bovendien is een gestapelde bakstenen gevel met ClickBrick dankzij het ontbreken van voegen onderhoudsvrij. De ClickBrick is Cradle-to-cradle gecertificeerd.

2. Modulaire brug van FDN

De modulaire brug bestaat uit een aantal standaard elementen die tegen elkaar aan gespannen worden door middel van voorspankabels. Naast het aan elkaar rijgen van de elementen zorgen de voorspankabels ook voor een constante drukspanning in het beton. De brug wordt gemaakt met vezelversterkt ultra hogesterktebeton, waardoor het niet nodig is wapeningsstaal toe te passen. Dit materiaal heeft daarnaast de eigenschap door de zeer dichte structuur duurzaam te zijn. Als al een fundering aanwezig is, bedraagt de bouwtijd slechts 1 dag. Inclusief de aanleg van een fundering is de bouwtijd ongeveer 3 weken.

3. P2 Deck parkeerdek

P2 Deck is een prefab modulair systeem met een afmeting van 16 × 7,5 meter voor zes parkeerplekken. Het systeem is modulair en schakelbaar in twee richtingen, zodat verschillende combinaties mogelijk zijn. Zonnepanelen en accu’s voorzien in de stroomvoorziening voor onder andere de verlichting, de sprinkelinstallatie en het parkeermanagementsysteem (geregelde toegang en informatie). Hiermee ontstaat een zelfvoorzienende, energiezuinige parkeervoorziening.

“De LEGOlisering van de bouw” van Hennes de Ridder is voor € 35,00 te koop bij MGMC Uitgeverij.